Innovatie in Eenvoud

Het Hollandse Lijnolie Project.

Sinds de opkomst van de aardolie-chemie wordt vrijwel alle verf gemaakt op basis van grondstoffen uit aardolie. En omdat aardolie er simpelweg miljoenen jaren over doet om te ontstaan, is het niet zo handig om deze grondstof lukraak binnen een paar honderd jaar te verbruiken. Bij RIGO Verffabriek realiseren we ons dat het gewoon ook heel goed op een andere manier kan, en maken we al tientallen jaren ook een compleet assortiment schildersverven uit herwinbare, plantaardige oliën. Die doen er één seizoen over om te ontstaan.

Een van de oliën die we hierbij gebruiken is lijnolie, dat wordt geperst uit het lijnzaad van de vlasplant. Deze lijnolie wordt normaliter geïmporteerd uit Canada of Rusland. Wij vinden het echter van belang om te onderzoeken of zo’n grondstof niet dichter bij huis kan worden geteeld. Want dan kan je zelf zien hoe er geteeld en geoogst wordt. En zo hebben we in 2014 voor het eerst een aantal hectare braakliggende grond van Schiphol in de Haarlemmermeer in laten zaaien. Inmiddels oogsten we jaarlijks zo’n 10-12 ton lijnolie van Hollandse bodem, de oliemolens op de Zaanse Schans “slaan” voor ons de olie uit de zaden. en daarmee kunnen we voorzien in zo’n 25-30% van onze jaarbehoefte.

Het Gerecyclede Muurverf Project

Al jarenlang werd er op ons initiatief, vanuit de verf-branchevereniging VVVF, gesproken over hoe we een gezamenlijk merk op de markt konden zetten voor een muurverf die voor een deel gemaakt zou worden uit oude restjes muurverf die iedereen wel in zijn trapkast of schuur heeft staan. Samen met afvalinzamelaar SITA werd er een analyse van de milieuimpact uitgevoerd en werd er gezocht naar verfproducenten die deze muurverfrestanten wilden opkopen om nieuwe muurverf mee te maken. Uiteindelijk bleken deze verfrestanten als grondstof echter ongeveer net zo duur te zijn als nieuwe muurverf, door de kosten van het gedegen sorteerproces. Vervolgens bleek het daardoor voor de verfproducenten niet meer interessant om deze oude resten te gebruiken.

Wij vonden het echter belangrijk om te onderzoeken of er niet een manier was om de verfresten toch om te zetten in een geheel nieuwe, professionele muurverf. Want we vinden dat als je weet dat het beter is de restanten te hergebruiken en niet te verbranden, dat je dat dan ook moet doen. En zo lanceerden we begin dit jaar onze EVA Muurverf, die bestaat voor 97% uit gerecyclede muurverfrestanten. En daarbij bleek dat –door een eenvoudig en flexibel productieproces- de uiteindelijke prijs van EVA Muurverf gewoon op hetzelfde niveau te liggen als een reguliere professionele muurverf. Opmerkelijk is, dat we nog steeds de enige zijn die deze gerecyclede verfresten gebruikt en er nieuwe verf van maakt. Dat komt doordat wij niet uit zijn op ‘de laagste prijs’, maar op het bewust gebruiken van de waarde van onze grondstoffen.

Het Beyond Biobased Project

Binnen de verfindustrie is het een hot-topic om zogenaamde ‘BioBased’ verven te ontwikkelen. Dat zijn verven die niet met grondstoffen uit fossiele aardolie worden gemaakt, maar met grondstoffen die zijn opgebouwd van moleculen uit de ‘levende’ plantaardige natuur.

Het opmerkelijke hierbij is echter, dat er bij het produceren, het opbouwen, van die BioBased grondstoffen nog steeds veel energie, afval en chemicaliën komen kijken. De oorsprong van de grondstoffen ligt dan weliswaar niet bij de uitputtelijke fossiele aardolie, maar uit de bewerking, het synthetiseren, komt nog steeds een flinke milieu-impact voort.

Wij vinden dat er in deze standaard BioBased aanpak dan ook slechts een minimaal stapje vooruit wordt gemaakt. Er wordt geprobeerd om bestaande moleculen uit de aardolie-chemie na te maken uit BioBased plantaardige chemie. En daarmee gaat men voorbij aan echte innovatie. Veel zinvoller is het namelijk, om de oorspronkelijke BioBased plantaardige chemie direct in te zetten en eventuele bewerking zo eenvoudig mogelijk te houden. Binnen de menselijk maat, noemen we dat.

Beyond BioBased staat dus voor chemie uit de levende natuur met zo min mogelijk en eenvoudige bewerking, maar toch met eigentijdse eigenschappen. Dit project zijn we vier jaar geleden gestart, maar de eerste mogelijkheden dienden zich al vlot aan: het blijkt dat we lijnolie slechts weinig hoeven te verwarmen tezamen met een natuurlijke hars, om er voor te zorgen dat de lijnolie uiteindelijk sneller en harder opdroogt dan voorheen. Op deze manier kunnen we, zonder hulpstoffen of buitensporig veel energie, de lijnolie eenvoudig verbeteren. Beyond BioBased dus: niet alleen biobased, maar ook minimale bewerking met weinig milieu-impact. Onze TOPLIN Aqua lijn, Watergedragen Lijnolie Standverf, is hier uit voortgekomen.

Het punt dat ik hier vandaag wil maken over Innovatie zien we terug in alle drie deze projecten. Mijn stelling is namelijk, dat innovatie uit een morele visie voort moet komen om effectief te zijn. Dat een puur zakelijke benadering vanuit een business case de energie en het geloof in een project weg kan nemen en dat daarmee het hele project minder levensvatbaar is:

• Als we alle moeilijkheden in het Hollandse Lijnolie Project hadden voorzien, hadden we ze nooit zo laconiek kunnen overwinnen.
• Als we de kosten van de muurverfrestanten in het EVA Project van tevoren hadden ingeschat, dan hadden we nooit het idee gekregen om dit probleem op te lossen door EVA voor maar liefst 97% uit restanten te laten bestaan.
• En als we van te voren hadden aangenomen dat BioBased het antwoord is op de aardolie problematiek, dan hadden we nooit de scherpzinnigheid van geest gehad om verder te kijken naar eenvoudige chemie.

Kortom, bij RIGO Verffabriek geloven we, dat het niet de alleen product technische innovatie is, maar dat het de innovatieve aanpak, de bezieling is, die onze wereld met echte innovaties doet veranderen.